SA INANG BAYAN (A LA PATRIA)
tula ni Gat Emilio Jacinto
nakasulat ng orihinal sa Espanyol
na nasa aklat na Rebolusyon(g 1896) ni Virgilio S. Almario
Malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.
20 pantig bawat taludtod
I.
Mabuhay ka, tinubuang lupa / higit saanman, kita'y sinamba
na ang yaman mo'y napakarami't / kalikasan ay pinagpala ka
edeng kaybabango ng bulaklak / kumpara sa ibang harding tunay
kaygagandang kulay, sumisilay, / langit ay pininta ng liwayway
na yaong makata'y nangagitla't / tila nananaginip kung saan.
II.
Mabuhay ang nakabibighaning / mutya, ang mahal kong Pilipinas
Venus sa ganda'y kaakit-akit, / walang kaparis, bayan kong mahal
lupain ng liwanag at kulay, / tula, halimuyak at ligaya
lupain ng bungang kaysasarap / at matamis na pagkakaisa
marahang inuugoy ng hangin, / dinuduyan ng alon sa laot.
III.
Kayhalaga't nagliliwanag kang / perlas ng Dagat ng Silanganan
paraisong natatag sa kinang / niring ating nagbabagang araw
anong rubdob kitang binabati / at masigasig na sinasamba
aking diwa'y inalay sa iyo, / na marubdob niyang ninanasa
makita kang walang anong pait / at pang-aalipin ng Kastila.
IV.
Sa kabila ng kasuotan mo, / umungol kang nakatanikala
na ang pinakamahalaga pa / - ang kalayaan, yaon ang wala
na upang maibsan, aking bayan, / ang pagdurusa mo't kalungkutan
buhay ko'y buong iniaalay, / dugo ko ma'y sumirit sa ugat
sa huling patak man sa kawalan / ay mapahimlay sa walang hanggan.
V.
Anong iyo'y katarungang dapat / o kaya'y likas na karapatan
o wala kundi pawang mababaw / na salita't pulos pang-uuyam
katarunga'y para bang halimaw / sa anong lungkot mong kalagayan
alipin ka, gayong marapat kang / alayan ng putong bilang Mutya
pinasasaya ang malulupit, / pinagmamalupitan ka naman.
VI.
Anong matutulong nito, bayan, / na nakayukod sa kasawian
gayong yaong sapiro mong langit / ay maliwanag, kaakit-akit
na sa buwan mong animo'y pilak / ang sa karikta'y di mapantayan
ano bang silbi nito kung ikaw'y / may himutok sa pagkaalipin
na sa loob ng apat na siglo'y / patuloy kang nasa dusa't hirap.
VII.
Anong silbing mga bulaklak mo'y / tinatabingan ang mga bukirin
matatamis na huni ng ibon / na sa gubat mo'y nauulinig
kung ang kanyang huni't halimuyak / ay dinadala man din ng hangin
na doon sa mga pakpak nila'y / may dalang hikbi't pait na impit
na nananaig sa iwing diwa't / ang tao'y sadyang napapaisip.
VIII.
Anong buting idudulot niyan, / perlas ng basal mong kagandahan
pinakinang mo sa kaputian / yaong yaman ng buong silangan
kung ang lahat ng iyong kariktan / kung ang buo mong kagandahan
ay iginapos sa mga bakal / na walang makapantay sa tigas
ang maniniil ba'y na tuwang-tuwa / sa kaaba-aba mong lagay?
IX.
Anong pakinabang ng lupain mong / kasaganaa'y walang kaparis
na ibinubunga'y masaganang / prutas na kaysarap at kayrami
kung sa wakas may masisilungang / ipinagkaloob niyong langit
ay ipinahayag at inangkin / ng mga Kastilang salanggapang
karapatan lang nila ang batid, / inaring may kalapastanganan.
X.
Sa dulo'y tatahimik ang lahat / at titiisin ang katandaan
na dumating na rin ang panahon / na ikaw na nga'y ipaglalaban
upang durugin ng walang awa't / walang takot ang sukabang ahas
na nilason ng kanyang kamandag / ang iyong kaaba-abang buhay
O, bayan ko, naririto kami, / sa iyo'y handa kaming mamatay.
XI.
Ang mga minamahal na ina / at asawang pinakasisinta
anak mang kapiraso ng puso't / kapara rin ay tipak ng diwa
upang ipagtanggol ang layon mo'y / iniiwan namin ang lahat
yaring pag-asa't aming pag-ibig: / ang kaligayahang aming hangad
lahat ng aming sintang pangarap, / lahat-lahat ng aming tagimpan.
XII.
Sa buong kapuluan, bayani'y / nagbibigay-liwanag sa atin,
pagsinta'y nag-aalab sa bayan, / may ningning sa bawat kabutihan,
masigasig makibaka't tanging / makagagapi'y ang kamatayan
na kahit mangamatay pa sila'y / bibigkasin ang banal mong ngalan
Bayang mahal, ligaya mo'y hangad / hanggang sa huli nilang hininga.
XIII.
Kayrami ng bituin sa langit, / libu-libong bayaning magiting
nahimlay sa dambana mong banal / na buhay nila'y kusang inalay
at nang marinig mo ang labanan. / kasuklam-suklam na sagupaan
sa langit ay umusal nang taos / ang inyong anak, ang matatanda,
at kababaihan, inaasam / na sa ating hukbo ang tagumpay.
XIV.
At sa gitna ng pagmamalupit / at di masabing pagpapahirap
nang dahil umiibig sa iyo'y / tanging kabutihan mo ang pita
nagdusa'y di mabilang na martir, / higit sa dalisay nilang diwa
pinagpapala ka nila kahit / sa gitna ng dalamhati't pait
at kung tuluyan silang mamatay, / bayan ay sadyang napakapalad.
XV.
Anong halaga kung daan-daan, / libu-libong anak mo'y naglaho
sa di patas na pakikibaka, / sa matinding pagtutunggalian
at kanilang dugo'y nagsidaloy / na animo'y isang karagatan
anong halaga ng pagtatanggol / sa iyo't sa lupa mong tahanan
kung mapahamak sila sa laban / nakamamatay na kapalaran.
XVI.
Munting bagay kung ipapatapon / tayo't dumanas ng bilangguan
o mala-impyernong pagdurusa, / na may poot na sadyang kaybagsik
tungo roon sa dambanang banal / na sa ating puso'y nakaukit
sama-sama ka naming tinaas / nang walang bahid ng kahalingan
na sumumpa sa ating layunin / at itinataya yaring dangal.
XVII.
At kung sa dulo man ng labanan / ay may mga lawrel ng tagumpay,
at ang gawa nati't sakripisyo'y / puputungan ng magandang palad
mga susunod na salinlahi'y / tiyak na aalalahanin ka
bilang mutya ng pulong malaya, / mutyang dalisay at walang dungis
at ikaw ay hahangaang sadya / ng lahat ng tao sa daigdig.
XVIII.
Sa kalangitan mong nagniningning / ay muling sisikat ang liwanag
ng bagong araw ng kalayaan, / pagsinta, pati kasaganaan
at sa mga nabulid sa dilim, / sa gabing pusikit ay lumaban
huwag hayaang malimot yaong / puntod nilang kaylamig at payak
para sa iyong kaligayahan, / sila'y maligaya nang hihimlay.
XIX.
At kung yaong putong ng tagumpay / sakali'y maagaw ng Kastila
at sakaling sa pabagu-bagong / kapalaran, ikaw ay talikdan
di na mahalaga, bawat isa'y / ituturing na magkakapatid
laya'y laging may tagabandila / habang may maniniil pang buhay
angpaniwala'y di maglalaho, / habang tumitibok pa ang puso.
XX.
Ang pagkilos ay magpapatuloy / sakali mang dito'y tumahimik
bago unos ay payapa muna / saka mamumuo yaong sigwa
at sa mas bunyi mang katatagan / patuloy ang masinop na gawa
at pagbaka'y sisimulang muli / nang mas masigasig at malakas
makikibaka hanggang magwagi, / hanggang sa matuyo yaring luha.
XXI.
Bayang natatangi't minamahal, / na habang lumbay mo'y lumalago
lumalago rin yaring pag-ibig, / lalo ang tangi mong pagmamahal
huwag kang mawalan ng pag-asa, / maging sugat mo ma'y nakabuka
patuloy na aagos ang dugo / habang may nabubuhay sa amin
ay di ka namin malilimutan, / di kailanman, di kailanman!
Talasalitaan:
tagimpan - ilusion, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1202
kahalingan - pasion, mula sa English-Tagalog Dictionary, ni Leo James English, pahina 719
.
.
.
A LA PATRIA
Poem by Gat Emilio Jacinto
I
¡Salve, oh patria, que adoro, amor de mis amores,
que Natura de tantos tesoros prodigó;
vergel do son más suaves y gentiles las flores,
donde el alba se asoma con más bellos colores,
donde el poeta contempla delicias que soñó!
II
¡Salve, oh reina de encantos, Filipinas querida,
resplandeciente Venus, tierra amada y sin par:
región de luz, colores, poesía, fragancias, vida,
región de ricos frutos y de armonías, mecida
por la brisa y los dulces murmullos de la mar!
III
Preciosísima y blanca perla del mar de Oriente,
edén esplendoroso de refulgente sol:
yo te saludo ansioso, y adoración ardiente
te rinde el alma mía, que es su deseo vehemente
verte sin amarguras, sin el yugo español.
IV
En medio de tus galas, gimes entre cadenas;
la libertad lo es todo y estás sin libertad;
para aliviar, oh patria, tu padecer, tus penas,
gustoso diera toda la sangre de mis venas,
durmiera como duermen tantos la eternidad.
V
El justo inalienable derecho que te asiste
palabra vana es sólo, sarcasmo, burla cruel;
la justicia es quimera para tu suerte triste;
esclava, y sin embargo ser reina mereciste;
goces das al verdugo que en cambio te dá hiel.
VI
¿Y de qué sirve ¡ay, patria! triste, desventurada,
que sea límpido y puro tu cielo de zafir,
que tu luna se ostente con luz más argentada,
de que sirve, si en tanto lloras esclavizada,
si cuatro siglos hace que llevas de sufrir?
VII
¿De que sirve que cubran tus campos tantas flores,
que en tus selvas se oiga al pájaro trinar,
si el aire que trasporta sus cantos, sus olores,
en alas también lleva quejidos y clamores
que el alma sobrecogen y al hombre hacen pensar?
VIII
¿De qué sirve que, perla de virginal pureza,
luzcas en tu blancura la riqueza oriental,
si toda tu hermosura, si toda tu belleza,
en mortíferos hierros de sin igual dureza
engastan los tiranos, gozándose en tu mal?
IX
¿De qué sirve que asombre tu exuberante suelo,
produciendo sabrosos frutos y frutos mil,
si al fin cuanto cobija tu esplendoroso cielo
el hispano declara que es suyo y sin recelo
su derecho proclama con insolencia vil?
X
Mas el silencio acaba y la senil paciencia,
que la hora ya ha sonada de combatir por ti.
Para aplastar sin miedo, de frente, sin clemencia,
la sierpe que envenena tu mísera existencia,
arrastrando la muerte, nos tienes, patria, aquí.
XI
La madre idolatrada, la esposa que adoramos,
el hijo que es pedazo de nuestro corazón,
por defender tu causa todo lo abandonamos:
esperanzas y amores, la dicha que anhelamos,
todos nuestros ensueños, toda nuestra ilusión.
XII
Surgen de todas partes los héroes por encanto,
en sacro amor ardiendo, radiantes de virtud;
hasta morir no cejan, y espiran. Entre tanto
que fervientes pronuncian, patria, tu nombre santo;
su último aliento exhalan deseándote salud.
XIII
Y así, cual las estrellas del cielo numerosas,
por tí se sacrifican mil vidas sin dolor:
y al oir de los combates las cargas horrorosas
rogando porque vuelvan tus huestes victoriosas
oran niños, mujeres y ancianos con fervor.
XIV
Con saña que horroriza, indecibles torturas,–
porque tanto te amaron y desearon tu bien,–
cuantos mártires sufren; más en sus almas puras
te bendicen en medio de angustias y amarguras
y, si les dan la muerte, bendicente también.
XV
No importa que sucumban a cientos, a millones,
tus hijos en lucha tremenda y desigual
y su preciosa sangre se vierta y forme mares:
no importa, si defienden a tí y a sus hogares,
si por luchar perecen, su destino fatal.
XVI
No importa que suframos destierros y prisiones,
tormentos infernales con salvaje furor;
ante el altar sagrado que en nuestras corazones
juntos te hemos alzado, sin mancha de pasiones,
juramentos te hicieron el alma y el honor.
XVII
Si al terminar la lucha con laureles de gloria
nuestra obra y sacrificios corona el triunfo al fin,
las edades futuras harán de tí memoria;
y reina de esplendores, sin manchas ya ni escoria,
te admirarán los pueblos del mundo en el confín.
XVIII
Ya en tu cielo brillando el claro y nuevo día,
respirando venturas, amor y libertad,
de los que caído hubieren en la noche sombría
no te olvides, que aun bajo la humilde tumba fría
se sentirán felices por tu felicidad.
XIX
Pero si la victoria favorece al hispano
y adversa te es la suerte en la actual ocasión,
no importa: seguiremos llamándonos “hermano”,
que habrá libertadores mientras haya tirano,
la fé vivirá mientras palpite el corazón.
XX
Y la labor penosa en la calma aparente
que al huracán precede y volverá a bramar,
con la tarea siguiendo más firme, más prudente,
provocará otra lucha aun más tenaz y ardiente
hasta que consigamos tus lágrimas secar.
XXI
¡Oh patria idolatrada, cuanto más afligida
y angustiada te vemos te amamos más y más:
no pierdas la esperanza; de la profunda herida
siempre brotará sangre, mientras tengamos vida,
nunca te olvidaremos: ¡jamás, jamás, jamás!
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento